انواع
- دندان مصنوعی کامل: این جنس دندان از مواد پلاستیکی رنگی تهیه می شوند تا بتوانند جایگزین بافت لثه شده و زیربنای مناسب برای یک مجموعه از دندان های ساخته شده از جنس پلاستیک یا پرسلاین را فراهم کنند. این دندان مصنوعی همچنین ممکن است به ایمپلنت دندان متصل شوند که با عمل جراحی در استخوان فک قرار می گیرند. هزینه ایمپلنت این روش درمانی بسیار گران تر از دندان های مصنوعی کاملی است که بطور سنتی (دندان مصنوعی متحرک) برای بیماران مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که نیاز به دندان مصنوعی کامل دارید، دندانپزشک ترجیح می دهد که یک یا چند دندان شما را نگه دارد و دندان های از دست رفته را با دندان مصنوعی (اوردنچر) جایگزین نماید. این روش مزایایی دارد از جمله اینکه دندان های طبیعی باعث می شوند که دندان های مصنوعی ثبات بیشتری در دهان داشته باشند و به نگهداشتن استخوان فک و جلوگیری از تحلیل رفتن آن کمک می کنند.
- دندان مصنوعی جزئی: این نوع دندان را می توان با یک پایه پلاستیکی یا یک چارچوب فلزی تهیه کرد و به این ترتیب امکان استقرار مناسب دندان های جایگزین شده در محل آنها فراهم می شود. این دندان ها با استفاده از گیره و تکیه گاه در دهان فرد در جای خود محکم می شوند و وضعیت آنها به صورتی تنظیم می شود که با دقت با دندان های مجاور خود هماهنگی داشته باشند. دندان مصنوعی جزئی که از چارچوب فلزی استفاده می کند، دارای طراحی خاص است که در آن از فلز برای استحکام و تقویت دندان های مصنوعی استفاده می شود. دندان های مصنوعی جزئی پلاستیکی معمولاً در شرایط اضطراری و بطور موقت برای جایگزینی با دندان های از دست رفته استفاده می شوند و این امکان را برای لثه ها و استخوان فراهم می کنند که قبل از جایگزینی با یک راهکار دائمی به نحو مطلوب بهبود پیدا کنند. به هر حال، در سال های اخیر مواد مختلف همچون والپلاست برای تهیه دندان های مصنوعی با دوام، انعطاف پذیر و مناسب طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این مواد جدید باعث بهبود کیفیت دندان های مصنوعی شده است.
مراحل و طرز ساخت
پس از این که یک دندان کشیده شده یا از بین برود، حفره دندان شروع به پر شدن با استخوان و بافت لثه می کند و به این ترتیب محل دندان از بین رفته ترمیم شده و ظاهر آن تغییر می کند. این فرآیند برای رسیدن به حالتی که در آن لثه ها و استخوان در یک وضعیت با ثبات قرار گیرد، به چند ماه زمان نیاز دارد. پس از این دوره یک دندان مصنوعی کامل برای فرد ساخته می شود که این مدت زمان در حالت عادی در حدود 8 تا 12 هفته پس از کشیدن دندان یا از بین رفتن آن در دهان است.
این فرآیند با تهیه یک مجموعه قالب یا الگو از بافت های دهان که قرار است دندان مصنوعی روی آن قرار گیرد، شروع می شود. یک آزمایشگاه دندان از این قالب ها برای تهیه مدل های دهان بیمار استفاده می کند. دندان پزشک و تکنسین آزمایشگاه سپس به آرامی ساخت دندان مصنوعی را بر اساس این مدل ها شروع می کند و پس از تهیه با امتحان کردن آن بر روی بیمار، از مناسب بودن وضعیت قرار گیری، وضعیت مناسب گاز گرفتن دندان ها، و نیز دستیابی به یک ظاهر زیبا مطمئن می شود. در اکثر مواقع لازم است بیمار معمولاً هر هفته برای مدت زمان 4 تا 5 هفته با دندان پزشک خود ملاقات کند تا فرآیند ساخت دندان مصنوعی کامل شود. در ادامه لازم است بیمار دوباره به مطب دندان پزشک در طول ماه اول پس از جایگذاری آنها در دهان خود برای انجام اصلاحات لازم و رفع ایرادهای احتمالی آنها مراجعه کند. در حالت عادی می توان از یک دندان مصنوعی فوری در دهان بیمار در همان روزی که دندان ها کشیده می شوند استفاده کرد. این نوع از دندان قبل از کشیدن دندان ها ساخته می شود و در همان روز کشیدن دندان ها در دهان بیمار قرار می گیرد. گاهی اوقات دندان های عقب دهان در ابتدا کشیده می شوند و دندان های جلو در دهان تا زمان تحویل دندان مصنوعی باقی می مانند. این نوع از دندان نمی تواند به نحو مناسب مشابه دندان مصنوعی اصلی بر روی استخوان و بافت لثه قرار گیرد و به همین خاطر نیازمند اصلاح بیشتر در طول دوره درمان است. یک نوع فوری آن بهترین کاربرد را به عنوان یک ابزار موقت تا زمانی دارد که نوع اصلی پس از تکمیل درمان لثه و استخوان بیمار آماده شود.
طرز استفاده
دندان های مصنوعی ممکن است در ابتدا احساس عجیبی را در بیمار ایجاد کنند، اما به زودی فرد به استفاده از این دندان ها عادت می کند. در ابتدا ممکن است نیاز باشد که شما آنها را در طول بیست و چهار ساعت شبانه روز و حتی در زمان خواب از دهان خارج نکنید. به هر حال دندان پزشک یا تکنیسین کلینیک دندان پزشکی به شما توصیه های لازم را درباره لزوم خارج کردن دندان مصنوعی قبل از خواب یا نیاز به نگه داشتن آن در دهان ارائه خواهد کرد. همواره لازم نیست که شما دندان مصنوعی متحرک خود را در زمان خواب از دهان خارج کنید، اما انجام این کار می تواند امکان استراحت را برای لثه ها در زمان خواب فراهم کند. در صورت بیرون آوردن دندان های مصنوعی از دهان، لازم است که این دندان ها مرطوب نگه داشته شوند. برای مثال می توان از آب یا یک بسته پلاستیکی با یک پارچه نخی بر روی آن برای مرطوب نگه داشتن دندان های مصنوعی استفاده کرد یا از یک محل تمیز برای نگهداری آنها در طول شب بهره گرفت. به این ترتیب می توان از خشک شدن مواد بکار رفته در دندان مصنوعی در طول شب و تغییر شکل احتمالی آن جلوگیری کرد.
سلامت دندان: هنگام استفاده از دندان مصنوعی حفظ سلامت دهان مشابه حالت عادی لازم و ضروری است. شما باید دندان های باقیمانده، لثه ها و زبان خود را هر صبح و بعد از ظهر با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید تا به این ترتیب از ایجاد پوسیدگی دندان، بیماری لثه ، بوی بد دهان و سایر مشکلات پیش گیری نمایید.
تمیز کردن : مهم است که بطور منظم پلاک ها و مواد غذایی باقیمانده روی دندان های مصنوعی تمیز شوند. لازم به ذکر است که دندان های مصنوعی غیر تمیز می توانند باعث ایجاد مسائلی همچون مشکلات تنفسی، بیماری لثه، پوسیدگی دندان و برفک دهان شوند. دندان های جایگزین را به تعداد دفعاتی که دندان های عادی خود را در طول شبانه روز تمیز می کنید (حداقل هر صبح و هر شب)، با در نظر گرفتن نکات زیر شستشو دهید:
- مسواک زدن دندان ها با خمیر دندان یا صابون و آب قبل از غوطه ور کردن آن در مایع به منظور حذف مواد غذایی باقیمانده روی دندان های مصنوعی.
- غوطه ور کردن آنها در یک محلول گاز دار با استفاده از قرص های مخصوص برای از بین بردن لکه ها و باکتری ها. در این رابطه لازم است دستورالعمل تولید کننده برای تمیز کردن دندان مصنوعی دنبال شود.
- شستشوی مجدد دندان مصنوعی، مشابه آنچه درباره دندان های طبیعی انجام می دهید، است (اما دندان های مصنوعی را محکم شستشو ندهید).
دندان های مصنوعی در صورت افتادن ممکن است دچار شکستگی شوند و به همین خاطر برای تمیز کردن آنها لازم است اقدام به تمیز کردن در بالای یک کاسه یا سینک ظرف شویی پر از آب قرار داشته باشد، یا گاهی اوقات در صورت لزوم آنها روی اجسام نرم همچون حوله پیچیده شده قرار گیرد.
غذا خوردن : هنگامی که برای اولین بار از دندان مصنوعی استفاده می کنید، باید از غذاهای نرم و غذاهایی که به تکه های کوچکتر تقسیم شده استفاده کنید و غذا را به آرامی با هر دو طرف دندان خود بجوید. از جویدن آدامس یا هر غذای چسبنده، سخت یا دارای لبه های تیز دوری کنید. در ادامه شما می توانید به تدریج به رژیم غذایی سابق خود باز گشته و از سایر انواع غذاها استفاده کنید. هرگز از خلال دندان برای تمیز کردن دندان های مصنوعی استفاده نکنید.
لقی و استفاده از چسب
برای مواجه شدن با شرایط زیر ممکن است از چسب دندان مصنوعی استفاده شود:
- برای بهبود وضعیت مناسب قرارگیری دندان مصنوعی در دهان. در این حالت چسب می تواند باعث بهبود وضعیت قرارگیری، ثبات، نیروی گاز گرفتن، و احساس امنیت فرد شود.
- به منظور کمک به افرادی که به خشکی دهان مبتلا هستند و به همین دلیل دندان های مصنوعی استحکام کمتری در دهان آنها دارد. برای مثال در این زمینه می توان از افرادی که داروهای سرما خوردگی مصرف می کنند، کسانی که به خاطر شرایطی مثل سکته ناتوانی عصبی دارند، و افراد مسن و سالخورده نام برد.
- فراهم کردن ثبات و امنیت اضافی برای افرادی که فشار زیادی به عضلات صورت خود وارد می کنند. برای مثال در این زمینه می توان از سخنرانان عمومی و نوازندگان نام برد.
علیرغم مزایای حاصل از استفاده چسب دندان مصنوعی، شرایطی نیز وجود دارد که نباید از چسب استفاده شود. این شرایط عبارتند از:
- هنگامی که از چسب برای «تثبیت» دندان های مصنوعی دارای اشکال یا وضعیت قرارگیری نا مناسب استفاده می شود. اگر دندان مصنوعی در محل خود لق گردد، این موضوع باعث ناراحتی فرد شده و احتمالاً جراحت هایی نیز در دهان ایجاد خواهد شد. به همین خاطر نباید از چسب برای رفع این مشکل استفاده کرد و لازم است مشکل به صورت ریشه ای حل شود. در صورت مواجه شدن با این شرایط باید بلافاصله با دندان پزشک تماس گرفت.
- هنگامی که دندان پزشک قصد ندارد از دندان مصنوعی برای مدت طولانی استفاده کند. دندان های مصنوعی بر روی بافت لثه و استخوان فک قرار می گیرند که به ترتیب با گذشت زمان مستعد عقب کشیدن و زوال هستند. بنابراین، مشکل واقعی در صورت استفاده از چسب می تواند نیاز به انجام اصلاحات بر روی دندان مصنوعی یا استفاده از دندان های مصنوعی جدید باشد.
- هنگامی که مراقبت های لازم برای رعایت بهداشت دهان انجام نمی شود.
- هنگامی که چسب برای مدت طولانی استفاده می شود و بطور خاص ملاقات با دندان پزشک در فواصل زمانی غیر منظم صورت می گیرد. همچنین زمانی که تعداد دفعات و مقدار چسب استفاده شده افزایش پیدا می کند. این افزایش در مقدار چسب مصرفی می تواند نشان دهنده نیاز به اصلاح دندان مصنوعی یا استفاده از دندان های مصنوعی جدید باشد.
- هنگامی که بیمار به مواد به کار رفته در چسب آلرژی داشته باشد.
فواید
مزایای استفاده از دندان مصنوعی به شرح زیر است:
- مزایای زیبایی: مزایای زیبایی ناشی از استفاده دندان مصنوعی آشکار و واضح است. این دندان ها می توانند فضای خالی باقی مانده بین دندان های از بین رفته را پر کنند و به این ترتیب بیمار احساس بهتری درباره ظاهر خود خواهد داشت.
- مزایای عملکرد: دندان های مصنوعی به بیمار اجازه می دهد غذاهای مورد علاقه خود را بخورد، بهتر صحبت کند (پس از عادت کردن بیمار به استفاده از دندان های مصنوعی) و معمولاً این دندان ها بین پنج تا 10 سال دوام و ماندگاری دارند (با در نظر گرفتن مراقبت کافی از این دندان ها).
- قیمت: دندان های مصنوعی احتمالاً ارزان ترین روش برای جایگزینی با دندان های از دست رفته هستند. انتخاب های درمانی جایگزین همچون پل دندان یا ایمپلنت ها معمولاً گران تر از دندان مصنوعی هستند و استفاده از آنها نیازمند درمان های پیشرفته تر است.
عوارض و معایب
معایب و عوارض ناشی از استفاده دندان مصنوعی به شرح زیر هستند:
- راحتی و قرارگیری مناسب در دهان: بعضی بیماران هنگامی که برای اولین بار از دندان مصنوعی استفاده می کنند، احساس عجیبی در دهان خود دارند. با عادت کردن به آن، این ناراحتی به تدریج کاهش پیدا می کند.
- زخم شدن لثه: برای برخی بیماران ممکن است زخم های لثه و جراحت های دهان به خاطر جویدن، له کردن، آسیاب کردن یا چسبیدن مواد غذایی بین دندان های مصنوعی و لثه ها مشاهده شود.
- مشکلات احتمالی در زمان جویدن غذاهای خاص: در نهایت، با استفاده از دندان های مصنوعی می توان اکثر غذاها را مصرف کرد. به هر حال، برای برخی از غذاهای ترد یا چسبنده ممکن است هنوز مشکلاتی در ارتباط با جویدن غذا وجود داشته باشد.
- مراقبت: مراقبت مناسب از دندان های مصنوعی در جلوگیری از ایجاد زخم های لثه و جراحت های دهانی، حفظ سلامت لثه ها، و نگهداری دندان های مصنوعی در وضعیت مناسب آن ضروری است. افرادی که از آنها استفاده می کند باید حداقل چند ساعت در روز این دندان ها را از دهان خود خارج کنند و در طول این مدت باید در آب و یک محلول تمیز کننده شناور باشند.
- صحبت کردن: هنگامی که بیمار برای اولین بار از دندان مصنوعی استفاده می کند، ممکن است با مشکلات خاص در صحبت کردن یا بیان برخی کلمات خاص مواجه شود. این مشکل می تواند با شنیدن صداهای غیر عادی همچون صدای کلیک یا سوت همراه باشد. به هر حال مشکلات موجود درباره وضعیت صحبت کردن معمولاً با عادت کردن بیمار به استفاده از آنها بر طرف خواهد شد.
هزینه و قیمت
هزینه دندان مصنوعی بطور چشمگیر با مواد استفاده شده برای ساخت این دندان ها ارتباط دارد. به هر حال یک بیمار احتمالاً باید انتظار پرداخت حداقل مبلغ نه چندان کمی را برای یک مجموعه دندان مصنوعی داشته باشد. موسسات ارائه دهنده خدمات بیمه ممکن است تمام یا بخشی از هزینه های مربوطه را پوشش دهند و به این ترتیب امکان پرداخت هزینه آن برای بیمار فراهم می شود. به همین خاطر لازم است شما با موسسه بیمه خود برای تعیین مقدار دقیق پوشش هزینه تماس بگیرید.
دندان مصنوعی ثابت و متحرک برای افرادی که دندان یا دندان های خود را به هر دلیلی از دست داده اند، گزینه مناسبی می باشد. انواع مختلفی از آنها وجود دارد که دندانپزشک بسته به نوع از دست دادن دندان (تمام دندان ها یا فقط چند دندان)، شرایط شما و میران هزینه ای که میخواهید برای این منظور صرف کنید، بهترین دندان مصنوعی را به شما پیشنهاد می دهد. میزان دوام و ماندگاری آنها علاوه بر جنس آن به طرز استفاده و مراقبت از آن نیز بستگی دارد. فواید و عوارض هر نوع دندان مصنوعی متفاوت می باشد، پزشک در مورد تمام این موارد با شما صحبت خواهد کرد.
http://irandentalclinic.com
